Analiza popytu na absolwentów studiów z dziedziny nauk o Ziemi w Polsce i wybranych krajach
(2018/29/B/HS4/00847)
Analysis of demand for Earth science graduates in Poland and other selected countries
kierownik projektu: dr hab. Danuta Piróg, prof. UP
przyznane środki: 398 224 zł
okres realizacji: 36 miesięcy
Tytuł projektu: Analiza popytu na absolwentów studiów z dziedziny nauk o Ziemi w Polsce i wybranych krajach
Obszar badawczy: HS – Nauki Humanistyczne, Społeczne i o Sztuce
Numer panelu dyscyplin: HS4 – Jednostka, instytucje, rynki
Słowa kluczowe: absolwent, kwalifikacje, kompetencje, popyt; pracodawca, rynek pracy, studia wyższe
Key words: graduate, qualifications, competences, demand, employer, labour market, higher education
Głównym celem projektu jest dokonanie wielopłaszczyznowej analizy i oceny zapotrzebowania rynku pracy na osoby z dyplomem ukończenia studiów z dziedziny nauk o Ziemi wraz z weryfikacją stopnia zaspokojenia tego popytu u pracodawców, którzy takie potrzeby kadrowe rzeczywiście wyrazili. Ważne jest również zbadanie
percepcji chłonności rynku pracy wobec tej grupy specjalistów przez osoby, które spełniły wymagania pracodawców i zostały zatrudnione na stanowiskach wykorzystujących ich zawodowe kompetencje.
Wybór tej populacji jest podyktowany, ustalonymi w ogólnokrajowych badaniach, dużymi trudnościami absolwentów, m.in. geografii, z pozyskaniem zamierzonych destynacji zawodowych. Ponad połowa pracujących geografów wykonywała pracę zdecydowanie niezwiązaną z kierunkiem studiów, a często też niewymagającą
wyższego wykształcenia. Brak badań wśród geofizyków, geologów i oceanografów, którzy są wliczani do tej samej dziedziny nauk, co geografowie, uniemożliwia dokonywanie porównań między sytuacją tych grup specjalistów na rynku pracy (Piróg, 2015).
Aby w sposób wiarygodny i uprawniający do wyciągania wniosków o charakterze ogólnym określić popyt na konkretnych specjalistów, należy przeprowadzić jego analizę w dłuższym interwale czasowym i w skali co najmniej krajowej. Badaniami powinni być objęci wszyscy pracodawcy, którzy nie deklaratywnie, tj.: poprzez opinie dotyczące kwalifikacji i umiejętności potencjalnie przydatnych w ich przedsiębiorstwie/instytucji, ale realnie, czyli w formie ofert pracy, zgłaszają zapotrzebowanie kadrowe na konkretnych pracowników posiadających określone kompetencje (m.in.:; Kim, Angnakoon, 2016; Karakatsanis i in., 2017).
Obecnie, uznanym przez badaczy na świecie za naukowo wartościowe źródłem takich danych, są ogłoszenia o pracy. Współcześnie, kiedy prawie 90% wszystkich ofert pracy dla osób z dyplomem uczelni wyższej jest zamieszczana w sieci, ten typ ogłoszeń jest uznawany za najlepsze, bo codziennie aktualizowane, zawierające bogate dane dotyczące, m.in. stanowiska pracy, lokalizacji, rodzaju firmy, obowiązków pracownika, profilu pracodawcy, źródło danych do naukowych analiz (m.in.: Camevale i in., 2014; Mytna-Kurekova’ i in. 2015).
Skuteczne wykorzystanie informacji zawartych w elektronicznych ogłoszeniach o pracy do realizacji naukowych celów badawczych, wymaga wypracowania stosownych metod i narzędzi do wyszukiwania, gromadzenia oraz analizy takich danych (Di Meglio i in., 2007). Z tego powodu istotnym celem projektu jest również wypracowanie uniwersalnej metodyki badań popytu na konkretnych specjalistów z wykorzystaniem einformacji, tj.: procedury ekstrakcji, przeszukiwania, raportowania, aktualizacji zdefiniowanych elektronicznych ofert pracy, architektury bazy danych służących dalszym analizom ilościowo-jakościowym tego typu danych zastanych.
Studia literatury pozwalają stwierdzić, że dotychczas rzadko podejmowano badania, które diagnozowałyby realny popyt na konkretnych pracowników w skali ponadkrajowej (m.in.: Kennan i in., 2008; Mytna-Kurekova’ i in., 2015). Dowiodły one jednak istotnych regionalnych różnic zarówno w zapotrzebowaniu ilościowym jak i w zakresie oczekiwanych przez pracodawców kompetencji pracowników zatrudnianych na stanowiskach związanych z posiadaniem dyplomu uczelni wyższej. Jest to przesłanka do tego, aby badania w niniejszym projekcie miały charakter międzynarodowy (obejmą wybrane kraje niemiecko i anglojęzyczne w Europie) i – dzięki temu – stwarzały podstawy do ukazania różnic w skali oraz strukturze potrzeb kadrowych pracodawców w odniesieniu do geofizyków, geografów, geologów i oceanografów.
Realizacja celu naukowego projektu odbędzie się poprzez poszukiwanie odpowiedzi na następujące pytania badawcze:
• Jaki jest stan badań dotyczących zapotrzebowania kadrowego pracodawców z wykorzystaniem elektronicznych ogłoszeń o pracę?
• Jakie metody analizy danych wtórnych, tj.: e-ogłoszeń o pracy najskuteczniej służą naukowej diagnozie potrzeb rynku pracy, tak w ujęciu ilościowym jak i jakościowym?
• Jaki jest rzeczywisty popyt na pracowników legitymujących się ukończeniem studiów z dziedziny nauk o Ziemi w Polsce i w wybranych krajach Europy?
• Które czynniki wpływają na poziom zapotrzebowania rynku pracy na geofizyków, geografów, geologów i oceanografów?
• W jakim stopniu potrzeby kadrowe pracodawców wobec ekspertów z nauk o Ziemi są spełniane i – w związku z tym – którzy specjaliści mogą być zaliczani do deficytowych a którzy do nadwyżkowych?
• Jak zapotrzebowanie rynku pracy na geofizyków, geografów, geologów i oceanografów postrzegają ich przedstawiciele, którzy spełnili wymagania pracodawców i zostali zatrudnieni zgodnie z profilem wykształcenia?
• Które działania powinni podjąć: uczelnia, student/absolwent i pracodawca, w celu satysfakcjonującego dopasowania struktury podaży specjalistów z dziedziny nauk o Ziemi do popytu rynku pracy?