Strukturę geoprzestrzeni tworzą trzy podstawowe kategorie przestrzeni geograficznej: przestrzeń przyrodnicza (fizyczno-geograficzna); przestrzeń społeczno-gospodarcza i przestrzeń kulturowa. Kategoria przestrzeni przyrodniczej obejmuje podłoże geologiczne, warunki klimatyczne, stosunki wodne, ukształtowanie powierzchni, warunki glebowe, szatę roślinną i świat zwierzęcy. W kategorii przestrzeni społeczno-gospodarczej można wyróżnić strukturę przestrzenną rolnictwa, przemysłu, sieci komunikacyjnej, sieci usług i instytucji, sieć osadniczą oraz zasoby kapitałowe i finansowe. Obecnie bardzo ważną rolę w geoprzestrzeni odgrywa wcześniej mało doceniana przestrzeń kulturowa, którą tworzą:
– zasoby kultury materialnej, zasoby kultury duchowej (m.in. religia);
– aspiracje społeczeństwa, poziom wykształcenia;
– zasoby intelektualne;
– świadomość społeczna, polityczna oraz kulturowa.
Zasoby kultury materialnej i duchowej są jednym z najistotniejszych czynników wpływających na jakość więzi człowieka z miejscem oraz percepcji przestrzeni zamieszkanej lub poznawanej, co z kolei może skutkowaæ różnym stopniem jego zaangażowania w działania na rzecz rozwoju lokalnego i regionalnego. Kultura materialna i niematerialna decyduje także m.in. o: tworzeniu odpowiednich warunków do rozbudzania aspiracji życiowych społeczeñstwa; kształtowaniu postaw niezbędnych w nowych warunkach integrującej się Europy i przemian globalizacyjnych, takich jak otwartość, tolerancja wobec innych kultur, pozytywny stosunek do siebie i innych; przyjmowaniu twórczej postawy w stosunku do procesów integracji europejskiej i globalizacji życia. Stąd pożądanym działaniemwydaje się być poznanie zasobów kultury materialnej i duchowej na danym obszarze, zewidencjonowanie zasobów kultury materialnej i udostępnianie tej informacji jak najszerszemu gronu osób zainteresowanych oraz ochrona i promocja tych zasobów. Wymienione działania są szczególnie ważne na obszarach o wyjątkowym bogactwie przestrzeni kulturowej, do których zalicza się województwo małopolskie. Dlatego celem niniejszego opracowania jest ukazanie możliwoci pozyskiwania i wykorzystywania geoinformacji w zakresie zabytków kultury materialnej, by optymalizować proces zarządzania nimi i sprawnie udostępniać je osobom lub instytucjom zainteresowanym spożytkowaniem tychże informacji dla promocji i budowy strategii rozwoju regionalnego województwa małopolskiego.
Opublikowane w:
Piróg D., Piróg S.,2007. Baza danych przestrzennych dla obiektów zabytkowych województwa małopolskiego. [W:] Roczniki Geomatyki, tom. V, zeszyt 8, s. 153-160.